Kalemişi Dergisi
www.kalemisidergisi.com
Cilt 11, Sayı 22  2023/Bahar  (ISSN: 2148-046X, E-ISSN: )
Yasemin KARACA, Mehmet NUHOĞLU

NO Makale Adı
1698739257 KLASİK DÖNEMDEN BATILILAŞMA DÖNEMİNE GEÇİŞTE NAKKAŞ LEVNİ’NİN MİNYATÜRLERİNDE RENK UNSURU

Bu çalışmada, Osmanlı’nın 18. yüzyılında yaşamış, kültür ve sanatın Avrupa’dan etkilenmeye başladığı bir dönemin minyatür sanatçısı olan Levni (Abdülcelil Çelebi)’nin minyatürlerindeki renk unsurlarına odaklanılmaktadır. Sanatçının minyatürlerinde kullandığı renklerin, klasik dönemin minyatürlerindeki renklerle ilişkisi ile Avrupa’dan İstanbul’a gelen ressamların, özellikle Vanmour’un bir etkisinin var olup olmadığı sorunsalları üzerinden ele alınması gerekmektedir. Osmanlı’nın Boğdan voyvodası olan Dimitri Kantemir, Levni hakkında birtakım bilgiler verdiğine göre İstanbul’da bulunduğu sırada görüşmüş olmaları muhtemeldir. Belki de İstanbul’daki yabancı ressamların eserlerinin tanışıklığını sağlamış olabilir. Araştırmanın temel amacı 18.yüzyıl içinde yapılan Levni’nin minyatürlerindeki renk kullanımında ağırlıklı olarak hangi renkler üzerinde durduğunun tespit edilmesine gidilmiştir. Levni’nin minyatürleri dönemin kültürel ortamının etkisini göstermesinin yanında, minyatüre yeni bir soluk kazandıran, tasvirlerinde dönemin yaşantısını tüm gerçekliliğiyle ve hareketliliğiyle betimleyen minyatürlerdir. Çalışmada Levni’ ye ait dokuz adet minyatür bu sorunsallar bağlamında seçilmiştir. Seçilen minyatürlerde zemindeki baskın sarı tonu ve figürlerde kullanılan ana ve ara renkler ile zıt renklerin bütünsel kullanımı dikkat çekmektedir. Bu açıdan kullanılan renkler incelenip renk unsurları tespit edilmiştir. Araştırma verilerini elde etmek amacıyla tez, kitap, makale ve internet kaynakları taranarak literatür araştırmasına gidilmiştir. Literatür taraması ile elde edilen veriler dikkate alınarak Nakkaş Levni’nin minyatür görselleri incelenmiş ve betimsel araştırma yöntemi ile minyatürler analiz edilmiş ve sonuçlar ortaya çıkarılmıştır. Aslında bu alana yönelik aşağıdaki metin içerisinde ve kaynakçada belirtildiği üzere başka çalışmalar yapılmış olmakla beraber daha ayrıntılı bir çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Bu makale ise daha ayrıntıya odaklanılmış, renk unsurunu bağlamsal olarak ele alınmıştır. Bu minyatürlerde ana-ara renk tonları ve zıt renklerin minyatürde genel olarak dağıtıldığı, Batı resminde özellikle Barok resim ve sonrasında görülen mat renklerin kullanımına benzer bir tavrın Levni’nin minyatürlerinde de karşılaşıldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Renk, Minyatür, Levni, Tasvir Sanatı