İstanbul’un ilk kurulduğu yer, diğer bir ifadede ile merkezi Tarihi Yarımada’dır. Roma’nın, Doğu Roma’nın, Osmanlı’nın ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kenti olmuştur. Savunma açısından önemli olan surlar, zaman içinde boyut ve sınırı ile son hallerine gelmiştir. Kara, Haliç ve Marmara surları birleşerek, kabaca bir üçgen oluşturarak, İstanbul Tarihi Yarımada’yı çevreler. Surlar kuleler, duvarlar, kapılar, mazgallar ve merdivenler şeklindeki mimari elemanlardan meydana gelmektedir. Kara, Haliç ve Marmara surları, kendilerine verilen önem, çift ya da tek sıra olmaları, hendek gibi ek güvenlik unsurları içerme durumları, düz ya da bulundukları konuma uygun şekillenme özellikleri açısından farklılıklar gösterir. Makalede İstanbul Tarihi Yarımada’da yer alan surların mimari özellikleri hakkında bilgi verilmektedir. Birbirleri ile benzerlikleri ve farklıklıları üzerinde durulmaktadır. Marmara deniz surlarının günümüzde sağlam olan ve süreklilik gösteren bölümü olan Sultanahmet Bölgesi’ndeki surların özellikleri aktarılmaktadır. Surlar biçimleri ve buna etki eden faktörler açısından ele alınmaktadır. Sultanahmet Bölgesi deniz surları: saraylar, sur duvarına bitişik yapılaşmalar, düz duvarlar, hareketli duvarlar, korunaklı mekânlar, bağlantı noktaları, yakın çevreleriyle özgünlüklerini kaybetmiş duvarlar ve sur içi mekânları şeklinde incelenmektedir. Verilerin aktarılmasında haritalar, çizimler, gravürler, fotoğraflar gibi görsel malzemelerden yararlanılmaktadır.







Anahtar Kelimeler: İstanbul Tarihi Yarımada, Sultanahmet Bölgesi, deniz surları