Kalemişi Dergisi
www.kalemisidergisi.com
Cilt 11, Sayı 23  Güz 2023  (ISSN: 2148-046X, E-ISSN: )
Mustafa KONUK

NO Makale Adı
1681205035 KARAMAN’DA GELENEKSEL KINA ÖNLÜĞÜ

Kadınlar, ipliği eğirerek kendi imkânlarıyla bunu renklendirerek geçmişten günümüze kadar kızlarına çeyiz hazırlamayı kendilerine zevk aldıkları bir görev haline getirmişlerdir. Her şekilde göz nuru, el emeği olan bu örgü önlükler, Türk el sanatlarının en güzel örneklerini oluşturmaktadır. Bu çalışmanın konusu Karaman merkezde geleneksel kimliğe sahip olan, özellikle genç kızların çeyizi için hazırlanan ve gelinin kıyafeti kirlenmesin, yakılan kınanın lekesi kıyafetinde bulunmaması için özenle hazırlanan, kadınların çeyizlerinde sakladıkları tığ işi örgü kına önlüklerinin tanıtılması, süsleme özelliklerinin ortaya konulması ve tasarım öğelerinin belirlenmesidir. Bu kapsamda tığ işi örgü kına önlükleri tasarım açısından incelenerek, yörede yaşayan kişilerle görüşülerek kullanılan motifler, teknikler, renkler ve malzemeler hakkında bilgiler alınmış, insanların bu önlüklere verdikleri yöresel isimler araştırılmıştır. İncelenen tığ işi önlük örneklerin motif isimlendirmelerinde yerel üslup kullanılmıştır. Karaman yöresinde hayatlarını sürdüren insanlar birbirlerine son derece bağlı olarak yaşayan aynı zamanda örf ve adetlerine de sıkı sıkıya bağlı olan insanlardır. Geçmişte yeni gelinin kına gecesinde kıyafetinin kirlenmemesi için örülen ve o gece kullandıktan sonra sandığında sakladığı ve özel misafirleri geleceği zaman önüne bağladığı önlükler maalesef ki artık günümüzde ya sandıklarda sandık lekesi olmuş bir vaziyette veyahut genç kızlar tarafından kullanılmayı reddedildiği için örülmemektedir. Sonuç olarak Karaman yöresinde birkaç hanede kalan geleneksel kına önlüklerinin tamamen yok olmadan tespit edilerek, literatüre kazandırabilmek ve günümüz tasarımlarına katkı sağlamanın ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: Kına, Kına önlüğü, Örgü, Karaman, Gelenek