Kalemişi Dergisi
www.kalemisidergisi.com
Cilt 10, Sayı 20  2022/Bahar  (ISSN: 2148-046X, E-ISSN: )
Hilmi GÜNEY

NO Makale Adı
1675428527 TOMBAK, SAVAT VE MİNE KUYUMCULUK-TAKI TASARIMI SÜSLEME TEKNİKLERİNİN KİMYA İLE İLİŞKİSİ

Kuyumculuk ve takı tasarımı işleme teknikleri prensipte delme-kesme, dövme ve oyma olmak üzere üç temel uygulamaya dayanmaktadır. Çağlar boyunca takı tasarımının bu işleme prensipleriyle başlayan üretimi, farklı süsleme teknikleriyle sanat ve zanaat ilişkisini pekiştirmiştir. Bu süsleme teknikleri zaman içerisinde fiziksel birçok uygulama yanında farklı maden ve malzemelerle birleştirilerek zenginleştirilmiştir. Bununla birlikte günümüze kadar geçen süreçte kuyumculuk-takı tasarımında kullanılan değerli metal cevherlerin farklı ayarlarda ergitilmesinden, farklı madenlerin birbiriyle karışımıyla elde edilen alaşımlara; işlenen metalin kaynaklanması ya da kimyasal temizliğinden, alaşımların ayrıştırılmasına/saflaştırılmasına kadar pek çok kimyasal çalışmalara da ihtiyaç duyulmuştur.
Antik dönemlerde metal oksitlerin keşfiyle simya olarak başlayan çalışmalar, yakın tarihimizde kimya bilimini doğurmuştur. Bu bilim sayesinde kuyumculuk-takı tasarımı süsleme tekniklerinden özellikle tombak/yaldız, savat/niello ve mine/emaye teknikleri için kullanılan malzemeler kimyasal karışımlarla elde edilmiştir. Günümüzde farklı yöntemlerle de elde edilen bu malzemeler temelde aynı süsleme amacıyla kullanılmaya devam etmektedir. Bu çalışma ile kuyumculuk-takı tasarımının doğuşundan itibaren antik dönem süsleme çalışmaları içerisinde; tombak, savat ve mine süsleme tekniklerinde kullanılan malzemelerin bulunuş, üretim ve gelişim süreci ile günümüzdeki uygulamalarından bahsedilmiş; kimyasal çalışmaların bu süsleme tekniklerine tarihsel süreçteki katkısına değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kuyumculuk, takı tasarımı, süsleme teknikleri, kimya