Kütahya 14. yüzyıldan itibaren sürdürdüğü geleneksel çini üretimi, özgün form ve desen çeşitliliği ile önemli bir seramik merkezi olma sıfatını günümüzde de başarı ile taşımaktadır. Kütahya geleneksel çini üretimini geçmişten günümüze kadar sürdürmüş ve 17. ve 18. yüzyıllarda ise en özgün, yetkin örneklerini vermiştir. 18. yüzyıl çinilerinin özgün desen ve form çeşitliliğinin yanında çinilerde yer alan el boyaması damgalarında bu özgün eserlerin arşivlenmesi ve incelenmesi açısından önemli bir kaynak oluşturduğu gözlemlenmiştir. Kütahya çinilerinde kullanılan damgalar; çininin hangi tarihte yapıldığı, kimin tarafından yapıldığı, nerede yapıldığı gibi önemli teknik ve sosyolojik bilgilere cevap vermektedir. Bu nedenle, 18. yüzyıl Kütahya çinilerindeki damgaların kültürümüzün dayandığı kökleri anlamak açısından önemli birer sembol oldukları düşünülmektedir. Yerel kültürün önemli simgelerinden biri olan Kütahya çinileri, sahip oldukları sembolik damgalar ile ilişkilendirildiğinde, günümüze ulaşan bu geleneğin sosyal alt yapısının incelenmesi içinde önemli bir kaynak oluşturduğu düşünülmektedir. Yapılan bu araştırma; 18. yüzyıl Kütahya çinilerinde yer alan şekil, sembol, yazı ve monogram içeren damgalar ile sınırlandırılmıştır. Bu damgalar, çalışmada Osmanlıca yazılı, Ermenice yazılı, monogram veya imzalı, çeşitli şekil, sembol (rumuz) içeren ve hem Osmanlıca hem de sembollü (rumuz) olmak üzere dört başlıkta, görsel ve sembolik açıdan irdelenmiştir.


Anahtar Kelimeler: 18. yüzyıl Kütahya çinileri, çinilerde semboller, damgalar