“Şemse”, Türk Cilt Sanatında kullanılan ifade ile;“kitap ciltlerinin üzerine yapılan güneş biçimindeki süsleme motifi” ne verilen isimdir. Asırlar öncesine uzanan Türk Cilt Sanatının tarihi gelişimi incelendiğinde; klasik Türk ciltlerinin, çeşitli üsluplarda şemse teknikleri ve şemse motifleri ile bezendiği ve bu bezemelerin Türk Cilt Sanatının karakteristik özelliğini temsil ettiği görülmektedir. Yazma eser ciltleri üzerinde görülen şemse süsleme teknikleri; eserlerin ait oldukları dönemler, şemse uygulama teknikleri ve şemselerde kullanılan motifler gibi niteliksel özellikler bakımından farklılıklar göstermekte ve farklı isimlerle anılmaktadır. Bu çalışmaya konu teşkil eden ve yazma eser ciltlerinde görülen “yazma şemse” tekniği; “deri cilt kapaklarının üzerine sıvama varak altın ya da ezme altın yaldız sürülmesi” suretiyle yapılan ve Türk Cilt Sanatında uygulanan bir şemse süsleme tekniğidir. Bu çalışma, Kayseri İlinde faaliyet gösteren T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Raşit Efendi Yazma Eser Kütüphanesinde yürütülmüştür. Çalışma kapsamında söz konusu yazma eser kütüphanesinde bulunan, asırlar öncesine uzanan geçmişi ile Türk Cilt Sanatı ve Türk Süsleme Sanatı açısından milli miras niteliği taşıyan yazma eser ciltleri üzerinde çalışılmıştır. Özellikle “Yazma Şemse” tekniği uygulanarak süslenmiş olan yazma eser ciltleri; yapımında ve süslemede kullanılan materyal, süslemede kullanılan motif ve kompozisyon özellikleri gibi niteliksel özellikleri bakımından incelenmiş ve toplam 10 adet yazma eser cildi fotoğrafları ile belgelenerek tanıtılmaya çalışılmıştır. Ayrıca, çalışma kapsamına alınan yazma eserlerin; kapsam, ait oldukları dönemler ve eser künyeleri gibi niteliksel özelliklerine ilişkin bilgiler, Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Yazma Eserler Kurumu arşiv envanterlerinde bulunan veriler doğrultusunda düzenlenmiş ve açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Türk Cilt Sanatı, “Şemse”, “Yazma Şemse”, Deri Cilt, Yazma Eser.