El sanatları bakımından zengin bir ilimiz olan Bitlis’in Mutki ilçesine bağlı Kavakbaşı beldesinde ve Güroymak ilçesine bağlı Günkırı beldesinde uzun yıllardan beri ilkel çömlekçilik yapılmaktadır. Geçtiğimiz yıllarda bu beldelerde hemen hemen her evde çömlek yapılırken günümüzde bu sayı oldukça azalmıştır. Üretim Kavakbaşı’da az sayıda kadın tarafından sürdürülürken, Günkırı’da sadece bir usta kalmıştır. O’da ancak kendisine sipariş verilirse üretime geçmektedir. Bu beldelerde çömlekler elle ya da ayakla döndürülen, yörede çark adı verilen ilkel tezgâhlar ile yapılmaktadır. Yapılan çömlekler 4-5 gün gölgede, 1-2 gün de güneşte kurutulduktan sonra düşük ısılı tandırda pişirilir. İlk pişirimi yapılan çömlekler astarlanarak açık havada bir çukur içerisinde ikinci kez pişirilir. Çömlekler ikinci pişirimden sonra satışa sunulur. Eskiden insanlar ihtiyaçları doğrultusunda kap kacaklarını topraktan üretirlerken, günümüzde teknolojinin ve plastik ürünlerin yaygınlaşmasıyla birlikte birçok toprak kap kacak fonksiyonelliğini kaybetmiştir. Bu çalışmada, Kavakbaşı ve Günkırı’da uzun yıllardır yapılan ilkel çömlekçiliği ve çömlekçiliğin günümüzdeki durumunu incelemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Kavakbaşı ve Günkırı beldelerinde sözlü görüşme ve gözleme dayalı alan araştırması yapılmıştır. Kaynak kişilerden elde edilen veriler fotoğraflarla desteklenerek çalışma tamamlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Çömlekçilik, Bitlis çömlekçiliği, Kavakbaşı çömlekçiliği, Günkırı çömlekçiliği