Kalemişi Dergisi
www.kalemisidergisi.com
Cilt 3, Sayı 6  Güz 2015  (ISSN: 2148-046X, E-ISSN: )
Mahmut DAVULCU

NO Makale Adı
1441871976 ANTALYA’DA DEMİRCİLİK VE BIÇAKÇILIK MESLEKLERİNE DAİR TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER

Demircilik, hammaddesi maden olan sanatlar bünyesinde yer alan ve demir madenini ısıtarak basit el aletleri yardımıyla işleme ve biçimlendirmeye dayanan geleneksel bir meslek ve zanaattır. Tarihsel süreçte demir madeni özellikle silah yapımında ve ayrıca günlük hayatta çeşitli araç ve gereç yapımında kullanılmıştır. Demircilik, Türklerde oldukça kadim bir sanattır. Tarihte demir madeni Türklerce büyük saygı görmüş ve mukaddes olarak kabul edilmiştir. Türklere ait birçok destan ve edebiyat ürününde demir ve demirci karşımıza çıkar. Ergenekon Destanında Ergenekon’dan çıkmak için yol arayan Türkler bir demircinin önerisi ve yardımıyla demir bir dağı eritmişler ve dışarı çıkabilmişlerdir. Demircilik usta-çırak ilişkisi içerisinde günümüze kadar aktarılan ve büyük ölçüde sözlü kültüre dayalı olan bir meslektir. Genellikle babadan oğula aktarılır. Mesleğe henüz çocukluk yaşlarında, çırak olarak başlayan demirci adayları yıllar içerisinde olgunlaşarak usta olurlar. Eğitim süreci yazılı materyallerden ziyade göze, kulağa ve pratiğe dayalıdır. Usta adayı eğitimi boyunca her türlü bilgiyi önce gözlemleyerek ve sonra bizzat deneyerek ve uygulayarak öğrenir. Her geleneksel mesleğin olduğu gibi demirciliğin de bir meslek piri bulunmaktadır. Dâvûd Peygamber demircilerce pir olarak kabul edilmektedir. Geleneğe göre, demiri yumruğuyla döven Hz. Dâvûd ayrıca demirci kıskacını da icat eden kişidir.
Antalya yöresinde bugün için geleneksel teknik ve yöntemlerle demircilikle uğraşan zanaatkârların sayısı son derece azalmış olmakla birlikte geçmişte oldukça kalabalık bir meslek grubunun bu mesleği icra ettiği ortadadır. Mesleğin gerilemesinin en büyük nedeni pazarın daralması ile çırak bulma konusundaki sıkıntılardır. Bu çalışma, Teke bölgesi içerisinde yer alan Antalya ilinin çeşitli yerleşmelerinde halkbilimsel bir bakış açısı ile gerçekleştirilen alan araştırmalarında elde edilen bilgiler ışığında hazırlanmış olup geleneksel bir meslek olarak demirciliğin (ve ayrıca konuyla ilgisinden dolayı bıçakçılığın) kültürel ve geleneksel boyutlarıyla analizini içermektedir.

Anahtar Kelimeler: Antalya, demircilik, bıçakçılık, geleneksel el sanatları, somut olmayan kültürel miras.